Diyarbakır'ın Roma dönemi hakkın da bugüne kadar kapsamlı herhangibir kazı ya da araştırmanın gerçekleşmemiş olması, bölgenin klasik dönemleri hakkında bilgilerimizin oldukça kısıtlı olması ile birlikte Şehrin M.Ö 69 yılında Roma hakimiyetine girmesinden M.S 639'da İslam orduları tarafından fethine kadar geçen zaman dilimi de, bu bağlam da, Romanın Askeri yerleşimi olan Zerzevan Kalesin de başlayan çalışmalar, Bölge'nin Roma Dönemi'nin aydınlaması açısından önemli rol üstlenirken ;

Günümüz de yürütülen kazılarda ise bu bağlamda önemli kalıntılara rastlanmaktadır.Diyarbakır'ın Çınar İlçesi 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde 'askeri yerleşim olarak kullanılan Zerzevan kalesi'nde Kültür ve Trizm Bakanlığı, Diyarbakır Müzesi, Diyarbakır Valiliği, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle üniverstesi'nin katkılarıyla 2014 yılından itibaren günümüze kadar yapılan kazılar hala devam ediyor.

Bulunan kalıntılar ise ;60 Dönümlük arazi üzerinde 12-15 metre yüksekliğin de ve bin 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar,tahıl ve silah depoları,yeraltı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarlıkları, su kanalları ile Kale günümüze ışık tutmakta...

Kazı çalişmaları sürerken, Bölgeyi ziyarete gelen Çınar kaymakamı İsmail Şanlı yaptığı açıklamada Zerzevan Kalesinin Bin 500 yıllık olduğunu belirterek, buranın hala keşfedilmemiş yönlerinin olduğunu da belirtti.